3. Dalga Deneyi ve Ant Tartışmaları

                Herkes ırkçılığa karşı olduğunu, ırkçılığın iğrenç bir şey olduğunu söyler. Birçok ırkçı bile ırkçılık aleyhine sözler sarf eder, İnsanların bireyselliğinin önemini vurgular.  1967 yılında yapılan "3. Dalga" isimli deney ise bunların maalesef ki çoğu zaman sözde kaldığını, özde uygulanmadığını gözler önüne sermekte.

                20. yüzyılın popüler ideolojilerinin insanları nasıl böylesine zalim ve korkunç şeyler yapmaya ittiğini geçtiğimiz yüzyılda çok acı bir şekilde tecrübe etti insanlık.

                1967 yılında bir tarih öğretmeni olan Ron Jones, insanların nasıl vahşileşebileceğini, eğer devletler sınırlanmazsa nasıl korkunçluklar oluşabileceğini öğrencilerine derste uyguladığı ilginç bir deney ile öğretmeye karar vermiş. Deney, Amerika'nın Kaliforniya eyaletinde bulunan Cubberley Lisesi'nde geçiyor.

                Jones, demokratik ve eğitimli toplumlarda bile her insanın totalitarizme eğilimi olduğunu ve uygun koşullar sağlandığı zaman bu durumun ortaya çıkabileceğini savunuyor. Deneyin ilk gününde öğrencilere artık yeni kurallar getirdiğini söylüyor. O günden sonra kimsenin söz istemeden ve ayağa kalkmadan konuşamayacağını, konuşmaların kısa tutulacağını belirtiyor.

                İkinci gün, bu sınıfın çok güzel ve özel olduğunu, diğer sınıflardan üstün olduğunu, okuldaki disiplini sağlamanın onların görevi olduğunu çocuklara aşılıyor. Öğrencilere sürekli olarak "Siz başkasınız, üstünsünüz" mesajı veriyor.

                Jones, bu grubun bir ismi olması gerektiğini belirtir ve isim olarak, okyanusun en güçlü ve büyük dalgası olan "Üçüncü Dalga" seçilir. Öğrenciler bunu kısa sürede benimser ve hatta kendi logolarını yapıp, bu logoları bastırarak şehrin sokaklarına, caddelere, dükkanlara yapıştırmaya başlarlar.  

                Öğrencilerine Nazi selamını öğreten Jones, bundan sonra her yerde bu şekilde selamlaşmalarını ister. Başlarda birkaç öğrenci buna anlam veremese de sonra hepsi kabul eder ve uyum sağlar. Öğrenciler, bu yaptıklarından büyük keyif alır.

                Grubun isim ve selamdan sonra diğer ihtiyacının bir slogan olduğunu söyler Jones. Sınıf, gücün, disiplin ve birlikte hareket etmekle kazanılabileceğini belirten "Strength Through Discipline" sloganını benimserler.

                Öğretmen Jones, grupta disiplinin önemine dikkat çekerek grubun bir üniforması olması gerektiğini ortaya koyar.  Öğrenciler de bunun üzerine atlayarak gruptaki herkesin zorunlu olarak beyaz gömlek giymesine karar verirler.

                Deneyin üçüncü gününde olay büyük bir kitleye yayılır ve sınıftaki öğrenci sayısı giderek artar.

                Öğrenciler, kendi gruplarına dahil olmayan öğrencilere zorbalık yapmaya, okulda bir terör ortamı oluşturmaya başlar. Kendilerini herkesten üstün görüp, kendinden olmayanlara eziyet ederler. Grup içinde de kurallara uymayanlara karşı sert davranışlar sergileyip, herkesin tek tip olmasını isterler.

                Öğrencilerin davranışlarının giderek sertleştiğini ve kontrolden çıktığını gören Jones, deneyi sonlandırmaya karar verir. Onları ikna etmekte zorlanan Jones, bunun ulusal bir karar olduğunu söyleyerek deneyi bitirmeye çalışır.

                Deneyin son günü, okula bir televizyonla gelen öğretmen, gerçekleri açıklamaya başlar. Üçüncü Dalga'nın bir deney olduğunu, aslında öğrencilere Nazi Almanyasını ve totalitarizmi daha iyi anlatmak amacıyla uygulandığını söyler. Ardından öğrencilere bir Nazi belgeseli izletir.

                İzledikleri filmde gördükleri şeyler, aslında prototipini farkında bile olmadan uyguladıkları şeylerdir: Tek tip kıyafet, isim, üstün görme, yüceltme, sloganlar, farklı olanı dışlama, aşırı disiplin, itaat,uyum vs.

                Jones, bu olaydan sonra okuldan uzaklaştırıyor fakat bu deneyi ile birlikte uygun koşullar oluşursa her topluluğun ya da her devletin bir canavara dönüşebileceğini, bireylerin içerisinde diktatör olma içgüdüsü kadar bir diktatör tarafından güdülme içgüdüsü de olduğunu, bu sebeple devletlerin hukuk kaideleri içerisinde sınırlanmış olması gerektiğini kanıtlamış oluyor.

                Deney ile ilgili yıllar sonra bir kitap yazılıyor ve bir de film çekiliyor.

                Nazi Almanya’sında Hitler’in ardından bağlılıkla giden toplumla bugün Hitler’e lanet eden toplum aynı olduğu için ve gençlerin  bu gerçeği görmesi gerektiğini düşündükleri için Almanya’da tüm okullarda gençlere öncelik olarak bu deneyin kitabı okutulmakta.

                27. İstanbul film Festival’inde jüri özel ödülünü kazanan Die Welle filmi ise kesinlikle izlenmeye değer bir film.

                

                 3. Dalga Deneyi kapsamında yapılanlar ne kadar tanıdık geliyor öyle değil mi?

                Milliyetçi damarın kabardığı, andımız tartışmalarının gündemde olduğu şu günlerde bu deneyden alınacak çok ders olduğunu düşünüyorum...

Siyah  Önlük Giyip Andımızı Okudular (https://www.yenisafak.com/video-galeri/haber/siyah-onlukler-giyip-andimizi-soylediler-2066477)