Tanzim satışlarla ilgili doğru ve yanlışlar

               Türkiye, devletçi söylemlerin bombardımanı altında. Cumhurbaşkanı Erdoğan ne derse onu abartarak dillendirmeyi seven basın organları, kurulan tanzim satış noktaları ile ilgili de yalan-yanlış onlarca şeyi insanların zihnine pompalıyor.  Böyle bir süreçte, yaratıcıya "Aklıma mukayyet ol" diye yalvarmak yapılabilecek en mantıklı şeylerden biri. Medyada, siyaset arenasında, sosyal hayatta hükümetin tanzim satış icraatını savunanların da eleştirenlerin de çıkış noktaları öylesine sorunlu ki. Ben bu yazıda birkaçını sizler için derlemeye çalıştım.

Yanlış: Sebze ve meyvelerdeki bu fiyat artışı dış mihrakların bize  çektiği bir operasyondur.

Doğru: Türkiye'nin son yıllarda ısrarla uyguladığı yanlış ekonomi politikaları birçok sektörde olduğu gibi gıda sektöründe de olumsuz sonuçlara yol açmış durumda. Bu yanlış uygulamaların sonucu olarak zaten kış aylarında yüksek olması normal olan birçok ürünün fiyatının daha da yükselmesinde şaşırılacak bir durum yok. 

Yanlış: Ülkede gıda terörü, sebze meyve terörü uygulanıyor. Bunu halciler, aracılar ve pazarcılar yapıyorlar.

Doğru: Terör kelimesi öyle basit kullanılabilecek bir kelime değildir. Terör, sözlük anlamı itibari ile "Genellikle siyasal bir dava uğruna girişilen, toplumu korkutmaya, yıldırmaya yönelik her türlü eylem." anlamına gelmektedir. Terörist ise bu eylemi gerçekleştiren kişidir. Gıda terörü dediğimizde pazarcıları, marketçileri, halcileri vs. terörist ilan etmiş oluruz. Bunu yapmaya kimsenin hakkı yok. Hükümet hatayı kendisinde aramak yerine düşman yaratarak bu sorunla yüzleşemez.  Ayrıca gıda fiyatlarındaki artışı terör ile ilişkilendirmek  terör ile mücadele eden askerlerimize ve 15 Temmuz'da Fetullahçı teröre  karşı sokağa çıkan insanlara da bir hakarettir. Dünya üzerinde kendi namuslu  vatandaşlarını terör ile ilişkilendirebilecek bir başka devlet var mıdır?

Yanlış: Ucuz fiyata kaliteli ürünleri vatandaşa ulaştırmak devletin görevidir.

Doğru: Devletin öyle bir görevi yoktur. Devletin tek görevi vatandaşlarının can ve mal güvenliğini korumaktır. Vatandaşlara mal ve hizmet sunmak piyasanın yani piyasa aktörü olan vatandaşların görevidir.

Yanlış: "Olağanüstü günlerden geçtiğimiz şu günlerde..."  

Doğru: Olağanüstü günlerden falan geçmiyoruz.

Yanlış: Devlet domatesi patatesi 2 liradan sattığına göre demek ki satılabiliyormuş.

Doğru: Hayır efendim, buradan o anlam çıkartılamaz. Devletin ürünleri kaç liradan aldığını bilmiyoruz. Devlet, ürünün taşınmasındaki yol masrafını hazineden, satışları gerçekleştiren elemanların giderlerini hazineden karşılıyor. Vergi vermiyor. Şehrin en merkezi noktalarına hiçbir ödeme yapmadan pazar kurabiliyor. Bu şartlar altında "demek ki 2 liradan patates satılabiliyormuş" demek en basit tabirle saflıktır.

Yanlış: Devlet piyasadaki tekelleşmeyi, anormal fiyat artışına sebep olmak için piyasaya müdahale ediyor.

Doğru: Devletin işin içerisinde olduğu bir piyasa düzeninde eşit rekabet şartları ortadan kalmış olur. Devlet, kendi başına en büyük tekeldir. Devletle yarışabilecek bir piyasa organı yoktur çünkü devletin ekonomik bir kaygısı yoktur. Devletin tekelleşmeyi kaldırabileceğini, anormal fiyat artışını önleyebileceğini sanmak, devlet hakkında hiçbir şey bilmemeyi gerektirir.

Yanlış: Serbest piyasa ile bu sorun çözülmüyor. Kapitalizm sorunlara çözüm olmuyor.

Doğru: Bu itham, ülkede sanki muhteşem bir serbest piyasa düzeni varmış, dört dörtlük uygulanıyormuş da sonuçları başarısızmış gibi saçma bir varsayıma dayanıyor. Türkiye hiçbir zaman böyle bir ülke olmadı, ama kısmen olduğu zamanlar oldu. O zamanlarda da ekonomik açıdan ülke gelişti. Fakat son yıllarda serbest piyasa tamamen devlet tarafından taciz edilen, direkt olan müdahale edilen bir alan. Türkiye'deki ekonomik problemlerin, gıda fiyatlarındaki artışın vs. temel sebebi ekonomik olarak devletçiliğe yönelim olmasıdır.