Berkan Göksel Akyüz, 16 yaşında bir lise öğrencisi. Sakarya'da yaşıyor. Bilgisayar ve yazılım konuları ile yakından ilgili. Yazılım-tasarım alanında kendisini geliştirmiş ve daha şimdiden bu yeteneğini girişimci ruhu ile birleştirmeyi başarmış. Türkiye'nin dört bir yanından kendisi gibi yazılım konuları ile ilgililenen 16 genci bir araya getirmiş ve "Her Telden Medya" adında bir ajans kurmuş. Berkan, ekibi ile birlikte kurduğu bu ajansta web sitesi tasarımı, mobil uygulama yazılımı, grafik tasarım, bilgisayar yazılımı, e-ticaret yazılımı gibi farklı hizmetler veriyor. Bu hizmetleri, Her Telden Medya adını verdikleri ajans için kurdukları web sitesi üzerinden pazarlıyor ve satışını yapıyorlar. Yani hem bu hizmetlerden faydalanmak isteyen insanların işini, yetenekleri ve ilgileri ile görüyorlar hem de bunun karşılığında kendi harçlıklarını kazanıyorlar.
Mecliste kabul edilen ve bugün-yarın Resmi Gazete'de yayınlanarak uygulamaya geçecek olan torba yasa ile birlikte hayatımızda birçok şey değişecek. Örneğin 16 yaşındaki genç girişimci Berkan Akyüz, artık internet üzerinden yürüttüğü bu işlemleri sebebiyle devlete vergi vermesi gerekecek. Türk toplumunda "Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır" gibi bir anlayış var olsa da özellikle son yıllarda bu algı değişmeye başladı. Bunun sebebi, küreselleşen dünyanın insanların vergiye karşı bakış açısını değiştirmesi. Türkiye bir israflar ülkesi. Devletin gereğinden fazla işi var, sivil toplum gelişmiş değil ve devlet yapımız bu sebeple hem hantal hem de müsrif. Devlet sınırlandırılmadığı için de vergiler giderek artmakta, fakat vergiler arttıkça israflar da ona paralel yükselmekte.
İnternet piyasasına müdahaleyi amaçlayan torba yasadaki bu maddenin ardından, Berkan'a fikirlerini sordum. Bana, Türkiye'de vergi oranlarının çok yüksek olduğunu bu sebeple artık bu girişimi Türkiye üzerinden yapmanın mantıklı olmayacağını söyledi. Harçlıklarını kazandıkları girişimlerinin bu değişiklik ile artık kâr etmesinin çok zorlaştığını, kâr etmesi için hizmetlerin fiyatlarının artırılmasının da hem müşteriyi kaçıracağını hem de müşterinin aleyhine olacağını söyledi. Çözüm olarak ne düşündüğünü sorduğumda ise İngiltere gibi, Estonya gibi ülkeleri araştırdığını ve imkan bulurlarsa bu ülkeler üzerinden ajansını devam ettirmeyi planladıklarını söyledi. Bizim bu konuşmayı yaptığımız gün, Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ), kamuoyuna açıkladığı Paradise Papers (Cennet Belgeleri) ile offshore vergi indirimi yapan ya da vergi almayan ülkelere yatırım yaparak vergi kaçıran zenginlerin ve siyasetçilerin ilişkilerini açıkladığını idda etti. Türkiye'de birtakım insanların tepkisini çeken bu durumun aslında şaşırılacak bir tarafı yok. Vergi olmayan ülkeler üzerinden yatırım yapmak hem meşru, hem de gayet mantıklı.
Offshore adı verilen bu sistemle şirketlerin ağır vergi yükümlülüklerinden nasıl kaçtığını şöyle açıklayabiliriz: Türkiye'de üretim yapıp Kazakistan'a televizyon satan bir şirket düşünün. 200 dolara mal edip, 1000 dolara satıyor. 800 dolar kar edecek, ortalama yüzde 30 vergi ödeyecek. Yani ödemesi gereken vergi, televizyon başına 240 dolar. Televizyonu üretmek için harcadığı paradan daha fazla. Oysa, 200 dolara ürettiği televizyonu, kağıt üzerinde 250 dolara Virgin Adaları'na ihracat gösterse, Türkiye'de aradaki 50 dolarlık farkın vergisini ödeyecek. O miktar da 15 dolar. 240 dolar yerine 15 dolar yani. Şirket, Virgin Adaları'na 250 dolara ithal ettiğini göstermiş olduğu televizyonu, Kazakistan'a yine 1000 dolara satarsa, Türkiye'de ödemiş olduğu 15 dolarlık vergiyle konuyu kapatmış olacak. Çünkü Virgin Adaları'nda vergi yok.
16 yaşındaki genç bir girişimci bile vergisi az olan ya da hiç olmayan ülkeleri araştırıp internet üzerinden yatırımını oradan gerçekleştirmeyi düşünüyorsa, ülkenin zengin yatırımcıları da elbette düşünüyordur. Durumun böyle olması bir yerlerde çok büyük bir hata yaptığımıza işaret ediyor. Neden biz yerli yatırımcımızı bile kaçırıyoruz? Neden genç girişimcilerimiz bile vergiden şikayetçi? Neden İngiltere, Hong Kong, Estonya girişimde bulunmak, yatırım yapmak isteyen insanların aklına ilk gelen ülkeler? Türkiye'nin gelişmesi için gerekli olan iç ve dış yatırımları alabilmesi için neler yapması gerekir? Haftaya buradan devam edeceğim.
10 Kasım 2017 Cuma, Sakarya Yenihaber Gazetesi
Yorumlar
Yorum Gönder