Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), yüksek kalorili yiyecek ve içeceklerin reklamını yasaklama kararı aldı. Bu yasak kapsamında; cips, kola, çikolata, şeker, meyve suları, enerji içecekleri ve gazlı içeceklerin reklamının yapılması kısıtlanacak. Sağlık Bakanlığı'nın hazırlayacağı kırmızı listeye giren tüm yiyecek ve içeceklerin reklamları yayından kaldırılacak ve bir daha yayınlanmayacak.
Sorunlar yasaklarla çözülemez. Devletlerin varlık sebebi itibariyle bir takım yasaklar koyması oldukça normal. Mesela; insanların mal ve can güvenliğini sağlamakla yükümlü olan devletlerin hırsızlığı ve adam öldürmeyi yasaklamasını kimse yadırgamaz. Fakat; devletlerin kuruluş amaçlarından uzaklaşıp kendilerine farklı amaçlar ve ulvi görevler yüklemesi sonucunda toplumsal hayata daha fazla hakim olmak amacıyla yasakların sayısı oldukça artmıştır. Devletin, kendi varlık amacından uzaklaşıp yasaklar listesini şişirmesinin en son örneği olarak RTÜK'ün bu kararını ele alabiliriz. Devlet, bu kararı alırken kendini vatandaşın dadısı yerine koymuş ve onun için hangisinin doğru hangisinin yanlış, hangisinin sağlıklı hangisinin sağlıksız olacağına karar verme hakkını kendinde bulabilmiştir. Oysaki bu kararı gerek özgürlükler açısından, gerek de ekonomik açıdan ele aldığımızda yanlışlığını görebiliriz.
Ekonomik açıdan Türkiye'deki gerek yerli gerek uluslararası markaların yoğunlaştığı alanlardan biri gıda. Cips, kola, çikolata bu pastanın önemli parçalarını oluşturuyor. Hem bu markaların reklam yapıp ürününü pazarlama ihtiyacı, hem de radyo ve televizyon kanallarının bu markalardan gelecek olan reklam payına olan ihtiyacı bu karar alınırken ne kadar düşünüldü? Özgürlükler açısından düşünecek olursak; Türkiye'de üretimine izin verilen, satışı yapılan ve (en azından şimdilik) herhangi bir kısıtlamaya maruz kalmayan bu ürünlerin pazarlanmasındaki en önemli aşama olan reklam hakkını kısıtlamak girişimcilik özgürlüğüne balta vuran bir karardır. Ayrıca, karar alıcıların sandığı gibi radyo ve televizyonlarda bu ürünlerin reklamları yayınlanmadığı zaman; bu reklamlar Youtube gibi sosyal medya platformlarında kendine yer bulur. İletişim çağında bir ürünün reklamını yasaklamakla bir yere varılamaz.
Dipnot: Yasaklardan bahsetmişken; malum, Kütüphane Haftası'nın içerisindeyiz. "Özgür kütüphane" sloganı ile Dünya'nın her noktasında insanların bilgiye ulaşımını sağlayan wikipedia'ya hâlâ ülkemizde erişim engeli var. Bu erişim engelinin bir an önce kalkması dileğiyle...
Yorumlar
Yorum Gönder